TTK 82/7 maddesinde; “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir.
İlk olarak defter ve belgelerin zayi olmasına yol açan olayla ilgili resmi tespitleri yaptırın. Örneğin, yangın çıkması sonucu defter ve belgeler yanmış ise itfaiye raporu alınması, yanmış ve okunamaz hale gelmiş defterlerle ilgili tespitlerin (nev’i, seri-sıra no, cilt adedi ve boş veya kullanılmış olma durumu) raporda yer almasının sağlanması önem taşır. Benzer şekilde, deprem olmuşsa hasar tespit tutanağı, hırsızlık durumunda ilgili karakoldan alınacak olay yeri inceleme veya tespit tutanakları gerekir.
Sonraki ve süreye bağlı adım, aldığınız yukarıdaki tevsik edici belgelerle ZAYİ BELGESİ almak üzere defter ve belgelerin zayi olduğu işletmenin bulunduğu yer için yetkili asliye ticaret mahkemesine başvurmaktır. Tacir bu davayı hasımsız açar. Mahkeme, itfaiye raporu, karakol tutanağı gibi belgeleri incelemenin yanı sıra şahit de dinleyebilmektedir.
Mahkemeye zayi belgesi için müracaat ederken, kayba yol açan olaya ilişkin delillerin (itfaiye tarafından tutulan tutanak, hasar tespit tutanağı, hırsızlık durumunda polis tarafından düzenlenecek olay yeri inceleme tutanağı ve benzeri) yanı sıra hangi defter ve belgeler için zayi belgesi istenildiğinin de belirtilmesi gerekir. Aksi takdirde, neyin zayi olduğunun tevsiki mümkün olmaz.
Ticari defter ve belgelerin yitirilmesi halinde söz konusu davanın, tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde açılması gerekmektedir. Bahsi geçen 15 günlük dava açma süresi hak düşürücü niteliktedir. Dolayısıyla, zayi belgesi talep davasının tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde açılmasına ilişkin kural, dava şartıdır. Bu süre içinde davanın açılmaması halinde tacirin dava açma hakkı ortadan kalkar. Hak düşürücü sürenin dolup dolmadığı hâkim tarafından resen ve davanın her aşamasında kendiliğinden araştırılır. Söz konusu süre şartına uyulmaması halinde dava reddedilir. Bu arada, bahsi geçen dava açma süresi, defter ve belgelerin tabii afet veya hırsızlık sebebiyle zayi olduğu tarihten değil, tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren başlar. Sürenin başlangıç tarihinin yanlış bilinmesi, sürenin kaçırılmasına ve hak kayıplarına yol açabilir. Bu çerçevede, tacirlerin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin, yangın, su baskını veya deprem gibi bir afet ya da hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğraması halinde mahkemeye başvurarak zayi belgesi alabileceği, ancak bu davanın zıyaın öğrenildiği tarihten itibaren 15 gün içinde açılması gerektiği, aksi takdirde davanın reddedileceği hususlarında gerekli özen ve hassasiyetin gösterilmesi tacirlerin menfaatine olacaktır.
Zayi belgesi başvurusuna ilişkin dilekçe örneği
….. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNE
DAVACI : Adres ………………………
DAVALI : Hasımsız
KONU : Zayi belgesi verilmesi talebidir.
AÇIKLAMALAR :
Tarafıma ait …………………………………………. adresindeki …………………………… isimli, …………………ticaret sicil no. lu ticari işletmem, ….. tarihinde yaşanan sel felaketi/yangın/su baskını/deprem/vs. nedeniyle işletmem tamamen sular altında kalmış/yıkılmış/yanmıştır. Söz konusu felaket nedeniyle Ticari işletmemde bulunan tüm ticari defterlerim, faturalarım, vergiye esas belgelerim ve sair her türlü belge ve evraklarım zayi olduğundan TKK madde 82, (7) numaralı fıkra uyarınca Mahkemenizden, …. yılı ve geçmiş yıllara ait tüm defter, fatura ve sair belgelerimin zayi olduğuna dair tarafıma zayi belgesi verilmesini talep etme zarureti hasıl olmuştur. (Burada gerçek durum ne ise onu belirten açıklamalara yer verilmelidir. Gerektiğinde ilgili tutanak, bilgi ve belgelere referans verilmelidir.)
HUKUKİ SEBEPLER : TTK. Md.82 ve sair mevzuat hükümleri.
HUKUKİ DELİLLER : Kanuni ve takdiri her türlü delil.
NETİCE-İ TALEP : Yukarıda arz ve izah olunan sebeplerden ötürü; … yılı ve geçmiş yıllara ait tüm defter, fatura ve sair belgelerimin zayi olduğuna dair tarafıma zayi belgesi verilmesi ile gereğini saygılarımla arz ve talep ederim.
Ekler :
1 -Hasar Tespit Tutanağı/veya ilgili diğer tutanaklar
2 –Bozulmuş, hasargörmüş/yanmış/çalınmış evrak –defter
3 –Şirketi temsile dair imza sirküsü.
Tarih
Davacı (Şirketse Yetkilisi)
İmza
Yorumlar kapatıldı.